با وجودی که ظریف و نهاوندیان تشکیل اتاق فکر هسته ای را تکذیب کرده اند اما انتشار یادداشتی با محتوای مشابه آنچه موسویان یک سال و نیم پیش در بوستون گلوب منتشر کرد نشان می دهد که یک اشتراک فکری خاص بین اعضای تیم اسبق هسته ای وجود دارد. اشتراکی که می تواند مقدمه یک اتاق فکر هسته ای باشد
مجله مهر: همزمانی که مقدمات انتقال پرونده مذاکرات هسته ای از دبیرخانه شورای عالی امینت ملی کشور به وزارت خارجه فراهم می آید خبر تشکیل اتاق فکر هسته ای هم نشان داد که دولت روحانی تمرکزی جدی روی پیشبرد مذاکرات انجام داده است. تشکیل اتاق فکر هسته ای البته از سوی محمد جواد ظریف تکذیب شد اما سخنان محمد نهاوندیان در این باره، انتشار یادداشتی از یکی ازنزدیکان روحانی در روزنامه بهار و پیشنهاد او برای اتخاذ سیاست «ابتکار یکجانبه» در کنار خبر بازگشت حسین موسویان از اعضای تیم مذاکره کننده سابق هسته ای به ایران، تشکیل چنین اتاق فکری را دور از دسترس نمی کند.
اتاق خاصی درست نکردیم اما فکر می کنیم
سایت های خبری اعضای این اتاق فکر هسته ای را هم مشخص کردند. براساس خبری که مشرق منتشر کرده بود اتاق فکر هسته ای به دستور حسن روحانی و به ریاست محمدجواد ظریف و با حضور غلامعلی خوشرو، امیرحسین زمانینیا، سیروس ناصری، حسین موسویان، محمود سریعالقلم، علیاکبر صالحی و ناصر هادیان تشکیل شده است. این خبر در حالی منتشر شد که چندی بعد محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه بدرقه سلطان قابوس پادشاه عمان در این باره گفت که ما همیشه فکر میکنیم ولی اتاق خاصی در این زمینه درست نکردهایم. محمد نهاوندیان رئیس دفتر رئیس جمهور اما در حاشیه یکی از جلسات هیات دولت درباره تشکیل این اتاق فکر گفته بود که مشورت های فراوانی در خصوص مسائل حساسی مانند مسئله هسته ای صورت می گیرد به خصوص که دولت بنای کارش بر استفاده از نخبگان و مسئولان دستگاه های مختلف و ایجاد هماهنگی لازم برای یک حرکت ملی است تا تصمیم گیری متمرکز صورت بگیرد.
"
دو نشانه
در هفته های گذشته اما دو نشانه از تشکیل یک اتاق فکر هسته ای یا فراهم شدن مقدمات آن حکایت کرد. یکی بازگشت سید حسین موسویان عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای به ایران بود. او اگرچه خود این موضوع را تکذیب کرد اما پیش تر در گفت وگو با رسانه های آمریکا گفته بود دوران محکومیتش که تمام بشود به ایران برمی گردد. حسین موسویان یکسال و نیم قبل در آستانه مذاکرات استانبول مقاله ای را در بوستون گلوب منتشر و چهارراهکار را برای خروج از بن بست هسته ای مطرح کرد. او نوشته بود که در فاز اول ایران می تواند غنیسازی 20 درصد را متوقف کند و در نقطه مقابل و به طور همزمان 1+5 میلههای سوخت را به ایران داده و تحریمهای نفتی و بانک مرکزی تهران را تعلیق کند. موسویان پیشنهاد داده بود در فاز سوم ایران اجازه بازرسی کامل به بازرسان آژانس از سانتریفیوژها داده و غنیسازی خود را محدود به تاسیسات موجود کند. ایران به عنوان گام اعتمادساز، سوختی را برای مصارف داخلی استفاده نمیکند، در اختیار نداشته باشد. در عوض 1+5 تحریمهای یکجانبه در زمینه امور هستهای را تعلیق کرده و کالاهای غیرنظامی (نظیر کالاهای صنعت هواپیمایی) را رفع تحریم کند و با ایران در زمینه صنعت هستهای همکاری کند.
یک سال و نیم پس از انتشار این مقاله، ناصر هادیان از چهره های نزدیک به روحانی و از چهره هایی که در کنار حسین موسویان از او به عنوان یکی از اعضای اتاق فکر هسته ای یاد می شود در یادداشتی در روزنامه بهار موضوع سیاست «ابتکار یکجانبه» را پیش کشید و تلویحا همان پیشنهادهایی را که موسویان در بوستون گلوب مطرح کرده بود مطرح کرد. او نوشت این «ابتکار یکجانبه» اعتمادساز میتواند در هر یک از حوزههای شفافسازی در برنامه هستهای (transparency)، اقدامی در راستای ارتقای نظام راستیآزمایی، یا عدم اعمال حقی از حقوقمان باشد. او ادامه داده بود : «ابتکار یکجانبه» در واقع نمایش نقش ایران در «اعتمادسازی» در پرونده هستهای است. این گام به غیرحکومتیان در ایران در مباحثات برای اقناع طرف مقابل دست بالا را میدهد تا بتوانند از حقوق هستهای ایران در سطح غیردولتی و غیررسمی دفاع کنند. در واقع سیاست «ابتکار یکجانبه»، هم دولت ایران را در مقابل دولتهای دیگر (دیپلماسی سنتی) تجهیز میکند و هم بستر را برای ایفای نقشی مشابه در سطوح دیگر (دیپلماسی عمومی و خط دو) فراهم میکند.
مطرح شدن پیشنهادهای مشابهی که از سوی چهره های نزدیک به روحانی که نامشان در فهرست اعضای اتاق فکر هسته ای هم هست نشان می دهد حتی اگر این اتاق تشکیل هم نشده باشد اشتراک فکری خاصی در بین اعضای مطرح شده این اتاق وجود دارد.
باید منتظر شد و دید روند انتقال پرونده مذاکرات از شورای امنیت به وزارت خارجه به چه شکلی انجام می شود و رویکرد تیم هسته ای جدید در اولین دور مذاکرات به چه نحوی خواهد بود.
موضوع مطلب :